Data publikacji: 22.06.2023
Data aktualizacji: 9.10.2023
Spis treści:
1. Ślad węglowy miast – dlaczego warto obliczyć?
2. Ryzyka klimatyczne a ryzyka finansowe
3. Ślad węglowy miast – korzyści liczenia i zarządzania
4. Środki finansowe na transformację i rozwój
5. Redukcja kosztów i optymalizacje zarządcze
6. Pozyskanie nowych mieszkańców i użytkowników miasta (inwestorów)
Naukowcy są zgodni: rosnące stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze ma bezpośredni wpływ na zmianę klimatu. Ta z kolei jest uważana jest za największe zagrożenie humanitarne, ekonomiczne i ekologiczne dla współczesnego świata. Panuje w tej kwestii powszechny, rzadko spotykany w innych tematach konsensus przedstawicieli świata nauki i polityki. Przekłada się to na coraz aktywniejsze działania – zalecenia i regulacje dotyczące ograniczania skutków zmiany klimatu oraz adaptacji do nich tworzą zarówno międzynarodowe instytucje (w tym, co ważne, instytucje finansowe). jak i poszczególne państwa.
Globalna zmiana klimatu niesie za sobą liczne ryzyka. Dzielą się one na dwie zasadnicze grupy:
– ryzyka fizyczne, które są związane z materialnymi skutkami zmiany klimatu, przede wszystkim coraz częstszymi gwałtownymi zjawiskami pogodowymi, takimi jak susze, powodzie czy pożary,
– ryzyka transformacji związane z procesem przeobrażeń rynków i gospodarek w kierunku neutralności pod względem emisji gazów cieplarnianych.
Ryzyka klimatyczne mają przełożenie na ryzyka finansowe, ponieważ mogą wpływać na opłacalność inwestycji na całym globie oraz na wskaźniki makroekonomiczne, np. inflację, wzrost gospodarczy czy stabilność finansową. Katastrofalne wydarzenia klimatyczne również nie są obojętne dla biznesu. Podmioty działające na obszarach dotkniętych suszą, powodziami, sztormami i pożarami odnotowują pokaźne straty. Podobnie proces transformacji krajów, organizacji czy całych rynków związany jest ze znacznymi kosztami oraz niepewnością. Poszukiwanie nowych, neutralnych klimatycznie źródeł energii wymaga niemałych inwestycji podobnie jak dekarbonizacja całych łańcuchów dostaw.
Coraz częściej inwestorzy, w tym banki (np. EBI), rezygnują ze wspierania inwestycji uzależnionych od paliw kopalnych i wysokoemisyjnych, a także wymagają analizy ryzyka i szans związanych ze zmianą klimatu.
Transformacja gospodarki w kierunku neutralności klimatycznej nie będzie łatwa ani szybka, ale jest konieczna – analitycy są tego pewni. Oczywiście tempo i poziom zaangażowania krajów, regionów, miast, firm i innych organizacji na tym polu jest różne.
Obliczenie śladu węglowego to pierwszy krok w procesie transformacji miasta w kierunku neutralności klimatycznej, w myśl zasady „nie możesz zarządzać tym, czego nie możesz zmierzyć” (You can’t manage what you can’t measure). Stanowi konieczny punkt wyjścia do określenia strategii oraz obszarów interwencji, a dalej konkretnych działań. Chcesz obliczyć ślad węglowy? Wypróbuj nasz kalkulator śladu węglowego CIRIS!
Proces liczenia śladu węglowego rozpoczyna kompleksowa inwentaryzacja. Niezbędne są do niej dane z różnych sektorów. Pozyskanie niektórych z nich (np. tych. dotyczących budynków jednorodzinnych czy przedsiębiorców) może być wyzwaniem. Metodyka liczenia śladu węglowego GPC (Global Protocol for Community-Scale Greenhouse Gas Emission Inventories) bierze jednak pod uwagę ten problem i proponuje odpowiednio elastyczne narzędzia.
Samo policzenie śladu węglowego daje wiedzę o aktualnej emisyjności miasta. Wskazuje również obszary problematyczne, wymagające usprawnienia. Metodyka GPC umożliwia szereg rozwiązań opartych na wskaźnikach, chociaż podejście to rodzi problemy w sytuacji, kiedy miasto w kolejnych latach będzie chciało raportować działania i wynikające z nich redukcje emisji. Opierając się głównie na wskaźnikach, w kolejnych rundach raportowania miasto może bowiem nie być w stanie wykazać żadnej istotnej redukcji.
W innej sytuacji będzie miasto, które zdecyduje się policzyć ślad węglowy miast. Będzie ono w stanie jednocześnie wskazać, które obszary wymagają zmian i zacząć programować swoje zamierzenia w tym zakresie.
Projekty niskoemisyjne lub redukujące emisje często mogą być finansowane z przeznaczonych na ten cel budżetów – zwłaszcza Unii Europejskiej, która przeznacza niemałe fundusze na walkę ze zmianą klimatu. W latach 2014–2020 UE wykorzystała 20% dostępnych środków na działania związane z klimatem. W okresie 2021-2027 ma to być 30%.
Na zdefiniowanych obszarach problemowych miasta, nad którymi administracja miejska pełni kontrolę (m.in. publiczne budynki miejskie, oświetlenie miejskie), można w pierwszej kolejności wdrażać rozwiązania organizacyjne i efektywnościowe. Możemy redukować takie koszty jak: energia, paliwo czy wydatki na podróże. Optymalizacja tych wyników oznacza dla miasta zarówno oszczędności pieniężne jak i poprawę wydajności oraz redukcję emisji.
Identyfikacja obszarów problemowych miasta w kontekście klimatu pozwala określić cele i działania na poziomie strategicznego planowania. Strategia klimatyczna samorządu powinna być postrzegana jako dobrze funkcjonujący system zarządzania, który będzie umożliwiał wykrywanie błędów w procesach operacyjnych, takich jak marnotrawstwo środków i czasu pracowników. Wszystkie te działania sprawiają, że miasto realnie zbliża się do własnej wizji neutralności klimatycznej.
Świadomość kryzysu klimatycznego rośnie na całym świecie. Coraz więcej osób deklaruje, że jest to poważny problem i podejmuje działania mające na celu jego ograniczenie. Tym samym zmienia się model zakupowy i zachowania konsumenckie. Klienci coraz bardziej zwracają uwagę na pochodzenie produktu i jego skład oraz chętniej wspierają lokalne inicjatywy. Dla mieszkańców coraz bardziej istotne staje się otoczenie i jakość środowiska, w którym mieszkają. Ponadto, siłą rzeczy, niektóre regiony i miejsca, zagrożone występowaniem częstych zdarzeń pogodowych, jak ulewne deszcze, powodzie czy pożary, stanowią mniej atrakcyjne miejsce do zamieszkania.
Także firmy, zwłaszcza większe, działające międzynarodowo, znacznie częściej biorą pod uwagę aspekty mające wpływ na ich ślad węglowy. Jest to efektem regulacji dotyczących śladu węglowego i wynikającej z tego presji w łańcuchu dostaw. Ma to przełożenie na inwestorski wybór lokalizacji biur czy fabryk – wyższe noty dostają miejsca, które mają korzystny wpływ na ślad węglowy organizacji, np. miasta posiadające dostęp do czystej energii czy zielonego transportu publicznego.
Miasta świadome kwestii klimatycznych, aktywnie zarządzające swoim śladem węglowym i podejmujące działania w kierunku jego redukcji są w związku z tym atrakcyjnym partnerem do współpracy. Nie tylko skuteczniej pozyskują nowe środki grantowe i inwestorów, ale też przyciągają mieszkańców, którym zależy na lepszej jakości życia i poszanowaniu środowiska naturalnego.
Przeczytaj także: Jak policzyć ślad węglowy miasta?
