Data publikacji: 22.01.2024
Dekarbonizacja jest olbrzymim wyzwaniem stojącym przed firmami na całym świecie. Także dlatego, że proces zmniejszania emisji gazów cieplarnianych w transporcie, przemyśle, energetyce i innych gałęziach gospodarki podlega coraz większej liczbie regulacji. Stawką jest nie tylko możliwość utrzymania produkcji i zachowania konkurencyjności, ale także konieczność działania w zgodzie z otoczeniem prawnym.
Spis treści:
Dekarbonizacją określa się proces zmniejszania lub całkowitej redukcji emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Zbyt duży poziom ich emisji powoduje ocieplanie się klimatu. To zaś może mieć katastrofalne skutki dla życia na Ziemi.
Gazy cieplarniane (na przykład dwutlenek węgla czy metan) dostają się do atmosfery zarówno w wyniku procesów naturalnych, jak i wywołanych działalnością człowieka. Te drugie są określane jako antropogeniczne źródła emisji. Po rewolucji przemysłowej, w związku z wykorzystaniem na masową skalę paliw kopalnych i gwałtownym wzrostem światowej populacji, poziom emisji związanych z działalnością człowieka znacząco się zwiększył.
Redukcja tego poziomu w procesie dekarbonizacji gospodarki polega w dużej mierze na zmianie modelu pozyskiwania energii na taki, który pozwoli na odejście od paliw kopalnych. Rezygnacja z węgla, ropy czy gazu wymaga dużych przemian między innymi w działalności przedsiębiorstw. Muszą one szukać nowych źródeł energii, myśleć o koniecznych inwestycjach i przestrzegać obowiązujących regulacji prawnych dotyczących dekarbonizacji.
Dekarbonizacja gospodarki to konieczność – konsensus społeczny w tej kwestii jest coraz szerszy. W związku z tym pojawia się coraz więcej regulacji prawnych w tym zakresie. Powstają one także dlatego, aby zapewnić, że proces ograniczania emisji będzie jednocześnie efektywny, nie wpływając przy tym nadmiernie na społeczeństwo czy gospodarkę.
Ważnym punktem odniesienia w tym zakresie jest porozumienie paryskie. Zostało przyjęte w 2015 roku na konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rządy związane tym porozumieniem postanowiły zatrzymać wzrost średniej globalnej temperatury na poziomie dużo poniżej 2°C względem poziomu z czasów przedprzemysłowych i starać się, by było to nie więcej niż 1,5°C.
Poza umowami międzynarodowymi tego typu poszczególne państwa wprowadzają także swoje własne regulacje prawne w zakresie dekarbonizacji. Chodzi nie tylko o ogólnikowe deklaracje dotyczące daty odejścia od węgla itp. Ustawy o wsparciu zielonych inwestycji, zakazie prowadzenia niektórych typów działalności czy zmianie norm emisji w różnych branżach to także regulacje prawne dotyczące dekarbonizacji.
Polska, jako jeden z krajów Unii Europejskiej, także jest związana porozumieniem paryskim. Obowiązują nas również unijne przepisy dotyczące redukcji emisji. Najważniejsze pod tym względem są nowe unijne przepisy z pakietu noszącego nazwę Fit for 55 oraz unijny plan transformacji energetycznej REPowerEU.
Fit for 55 (po polsku – „Gotowi na 55”) to pakiet reform, których celem jest zapewnienie zgodności polityki UE z celami klimatycznymi bloku. Emisje w Unii mają spaść o co najmniej 55 proc. do 2030 roku (stąd nazwa pakietu). Do 2050 roku państwa Wspólnoty mają być zaś neutralne klimatycznie. Pakiet Fit for 55 obejmuje szereg aktów prawnych na różnych etapach procesu legislacyjnego. Niektóre z nich są już obowiązującym prawem, co do innych jeszcze toczą się ostateczne negocjacje. Pakiet obejmuje reformy w zakresie:
REPowerEU jest z kolei planem transformacji energetycznej w UE i zakończenia zależności od importu rosyjskich paliw kopalnych. Program przedstawia stan docelowy, jeśli chodzi o unijną energetykę. Zgodnie z tym planem UE odchodzi od paliw kopalnych, a mocno stawia na OZE. REPowerEU to też plan inwestycji do przeprowadzenia przez konkretne kraje członkowskie.
Nowe unijne przepisy w coraz mocniejszym stopniu będą kształtowały polską gospodarkę. Wynika to także z faktu, że wspólny rynek to główne pole działania polskich firm. Możliwość funkcjonowania na unijnym rynku wymaga stosowania się do obowiązujących norm prawnych. Konkurencyjność przedsiębiorstw jest zaś coraz mocniej uzależniona od podejścia do klimatu i zaawansowania działa dekarbonizacyjnych. Aby obliczyć ślad węglowy firmy lub produktu przetestuj nasz kalkulator śladu węglowego!
Autor artykułu:
