Data publikacji: 25.10.2023
Zmiana klimatu dotyczy nas wszystkich, jednak przejrzysta i zachęcająca do działania komunikacja klimatyczna to duże wyzwanie. W obliczu skomplikowania tematu i mnogości wątków dezinformacja klimatyczna staje się coraz większym i poważniejszym problemem. Dowiedz się więcej o projekcie Działkowcy dla klimatu.
Jednym z głównych celów Fundacji Climate Strategies Poland jest walka z greenwashingiem i przeciwdziałanie dezinformacji klimatycznej. Aby była skuteczna i efektywna konieczne jest konsekwentne prowadzenie działań edukacyjnych, kierowanych do różnych grup społecznych, także tych, które odczuwając skutki zmiany klimatu jednocześnie są pomijane w debacie społecznej. Grupy te niejednokrotnie mają bardzo duży potencjał do wywierania pozytywnego wpływu.
To przeświadczenie doprowadziło nas do polskich działkowców – licznej, bo zrzeszającej ponad 4 miliony osób grupy, którą łączy chęć bycia blisko przyrody i dbanie o nią. Dzieli ich wiele, bo działkowcy to i osoby starsze, które zajmują się swoimi ogródkami od dziesięcioleci, ale też osoby młode, które rozpoczęły tę przygodę szukając ukojenia w kryzysie pandemii. To ludzie o różnym wykształceniu, światopoglądzie czy planach na życie, dlatego rozpoczęcie z nimi dialogu na temat zmiany klimatu i konieczności wspólnego działania było wyzwaniem.
Aby lepiej zrozumieć grupę docelową przeprowadziliśmy grupy fokusowe przy wsparciu agencji badawczo-strategicznej Atena Research & Consulting. Do rozmowy zaprosiliśmy działkowców w różnym wieku z dużych i małych miejscowości. W badaniu jakościowym chcieliśmy zidentyfikować poziom wiedzy działkowców na temat ekologii oraz zmian klimatycznych, sprawdzić jak weryfikują informacje w tych tematach i poznać ich zaangażowanie w działania na rzecz ochrony przyrody. Poszliśmy też o krok dalej, szukając odpowiedzi na to jak działkowcy postrzegają działania organizacji proekologicznych w Polsce oraz jak oceniają krajową i unijną politykę ochrony środowiska.
Działkowcy dali się poznać jako grupa świadoma odpowiedzialności człowieka za zmianę klimatu oraz jej następstwa, obserwowane już gołym okiem. W tym obszarze czują wiele negatywnych emocji zdając sobie sprawę ze skutków, które będą katastrofalne i nieodwracalne. Badanie wykazało charakteryzującą tę grupę dużą chęć działania, przy jednoczesnym poczuciu zagubienia i braku wiedzy na temat metod i wspólnotowych inicjatyw. Zbieranie deszczówki, kompostowanie, różnorodność upraw to dla miejskich ogrodników codzienność, natomiast potrzebują wsparcia i mobilizacji w działaniu grupowym.
W duchu dzielenia się wiedzą i inspiracjami, wnioski zaprezentowaliśmy na spotkaniu z przedstawicielami kilkunastu organizacji pozarządowych chętnych rozwijać współpracę z działkowcami.
Opis i wnioski płynące z badań fokusowych można przeczytać TUTAJ
Bazując na wnioskach z badania i chęci mobilizacji działkowców weszliśmy w bliską współpracę projektową ze Stowarzyszeniem Aktywności Miejskich „Rozkwit” czyli inicjatywą osób wspierających zrównoważony rozwój warszawskich obszarów zieleni, w szczególności ogrodów działkowych. Wspólnie stworzyliśmy projekt „Działkowcy dla klimatu”, testując tym samym różne metody dotarcia do tej grupy i jej aktywizacji. Inicjatywa zyskała uznanie Polskiego Związku Działkowców.
Kierowani potrzebą wyjścia ze świata wirtualnego, licząc że pozwoli to zainteresować inicjatywą osoby wykluczone cyfrowo, w tym seniorów, zorganizowaliśmy spotkanie w warszawskim ROD Wiarus, gdzie w otoczeniu zieleni, odbyły się warsztaty, prelekcje i dyskusje na tematy ważne dla działkowców. Jak miejska zieleń może pomagać w ograniczaniu skutków zmiany klimatu? Jak skutecznie przekuć wiedzę w działania i wzmacniać proklimatyczny potencjał ogrodów działkowych? Czego potrzeba, by świadome ekologicznie ogrodnictwo wyszło poza skalę indywidualnych wyborów i dało się przełożyć na poziom wspólnego działania? Gdzie szukać rzetelnych informacji o klimacie? Na te i wiele innych pytań odpowiedzieli eksperci: Filip Szulik-Szarecki, fact-checker z Wojowników Klawiatury, Anna Sierpińska, popularyzatorka nauki z Nauki o Klimacie, Paulina Grabowska, projektantka rozwiązań w dziedzinie zrównoważonego i regeneracyjnego rozwoju oraz Paweł Milewski, klimatolog, wyspecjalizowany w klimacie obszarów zurbanizowanych i uzdrowisk, zaangażowany w działalność społeczną i ruch ogrodnictwa działkowego. Na fali sukcesu spotkań na żywo, zorganizowaliśmy szkolenie w wersji online, z udziałem tych samych ekspertów. Nagrane prelekcje są dostępne dla wszystkich, którzy mają ochotę poszerzać swoją wiedzę.
Spotkanie i szkolenie dla działkowców, 23 września 2023, ROD Wiarus, Warszawa
W październikowym numerze magazynu „Działkowiec”, jednej z najbardziej poczytnych gazet w Polsce, z nakładem ponad 126 tys. egzemplarzy, opublikowaliśmy artykuł „Działkowcy dla klimatu. Na strach najlepsze jest działanie!”, w którym znana dziennikarka Anna Maruszeczko podzieliła się swoimi obserwacjami i obawami związanymi z oddziaływaniem zmiany klimatu na jej najbliższe otoczenie oraz potrzebą współpracy z innymi. Jej perspektywę uzupełnił tekst ekspertów z SAM Rozkwit, którzy podali konkretne przykłady tego, jak działkowcy – indywidualnie bądź kolektywnie – mogą angażować się w działania na rzecz klimatu.
Ostatnim elementem projektu było opowiedzenie w sposób inspirujący o wartościach, które przyświecają działkowcom w działaniach dla planety. Zrobiliśmy to wspólnie z SAM Rozkwit, poprzez pokazanie pięciu historii działkowców z Warszawy, Trójmiasta i Torunia. W opowieściach wybrzmiewało, że dbałość o bioróżnorodność, równowagę biologiczną, gospodarkę obiegu zamkniętego, a także retencję wody i nie-ludzkich (czyt. ogólnie rozumiane zwierzęta, w tym tak ważne dla przyrody owady) mieszkańców działek to dla wielu priorytety, które przyświecają codziennej pracy na działce. Materiał pokazał, że podejście proklimatyczne i proekologiczne jest tak naprawdę wpisane w życie i kodeks wartości każdego działkowca. Kodeks, który spaja społeczność w poczuciu sprawczości i odpowiedzialności.
Kampania była promowana w internecie i w mediach społecznościowych. Wsparli ją influencerzy, między innymi Areta Szpura i Klaudia Kossakowska, równocześnie zachęcając innych działkowców do dzielenia się swoimi historiami.
Historie działkowców można przeczytać TUTAJ
Działania związane z projektem „Działkowcy dla klimatu” organizowane są przy wsparciu fundatora, KR Foundation.
