Zmiana klimatu staje się coraz bardziej widoczna i gwałtowna, dotkliwie wpływając na jakość życia i prowadzenia biznesu. Wraz z ryzykami klimatycznymi rośnie presja inwestorów, krajowych i unijnych regulatorów, a przede wszystkim oczekiwania samych klientów.

Zapraszamy na webinar pt. Liczenie śladu węglowego w mniejszej firmie. Podstawy merytorycznie i prezentacja bezpłatnego kalkulatora oraz bazy wiedzy.

Podczas webinaru zaprezentujemy przygotowane przez naszą Fundację bezpłatne narzędzie do estymacji śladu węglowego małej lub średniej firmy.

Narzędzie umożliwia firmom zrobienie pierwszego kroku na drodze do ograniczania wpływu na środowisko i emisyjności przedsiębiorstwa. Na podstawie wprowadzanych danych prezentuje nie tylko estymacje śladu węglowego ale też wstępną analizę możliwości jego redukcji. Całość uzupełniona jest materiałami edukacyjnymi i komentarzami dostępnymi bezpłatnie po zalogowaniu.

W czasie projektowania tego kalkulatora ogromną wagę przykładaliśmy zarówno do jakości obliczeń, jak i do przygotowania odpowiednich materiałów edukacyjnych. Zależy nam bowiem, na wspieraniu pracowników wypełniających tego typu formularze samodzielnie.

Podczas webinaru eksperci Fundacji Climate Strategies Poland m.in. odpowiedzą na pytania:
🔹 Na czym polega liczenie śladu węglowego, jak do tego podejść w mniejszej firmie i na co zwrócić szczególną uwagę?
🔹 Dlaczego ślad węglowy firmy to temat, który znacząco wpłynie na prowadzenie również mniejszego przedsiębiorstwa?
🔹 Jak najlepiej skorzystać z udostępnianego przez Fundację bezpłatnego kalkulatora – podstawowe funkcjonalności?

🗓 Termin: 15.03.2023 (środa)
⏱ Start: godz. 10:00

Zachęcamy do rejestracji na wydarzenie!
👉 https://lnkd.in/ds3psEgq

Ślad węglowy twojej firmy został obliczony, teraz przyszedł czas na podjęcie decyzji, czy chcesz ogłosić wyniki w komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej. Niezależnie od tego, jaki wynik osiągnęło twoje przedsiębiorstwo, zachęcamy, aby podzielić się tą informacją, ponieważ korzyści jest wiele (link do artykułu o korzyściach z liczenia śladu węglowego).

Zanim jednak to zrobisz, pamiętaj o kilku kwestiach:

1. Obliczenie śladu węglowego to dopiero pierwszy krok. Przed ogłoszeniem wyniku powinieneś się zastanowić, czy masz zamiar kontynuować działania prowadzące do obniżenia emisji. A jeśli tak, to w jaki sposób chcesz tego dokonać. (link do artykułu o sposobach redukcji)

Po opublikowaniu wyników możesz zostać zapytany o konkretny plan redukcji emisji i cele, jakie chcesz osiągnąć. Dobrze mieć przygotowane wcześniej odpowiedzi, by nie zostać zaskoczonym.

• Jeśli zdecydujesz się zgłosić swój ślad węglowy w komunikacji wewnętrznej lub zewnętrznej, upewnij się, że obliczenia są wiarygodne i zostały dokonane zgodnie z obowiązującymi normami.

Korzystając z naszego kalkulatora śladu węglowego MŚP, masz gwarancję, że obliczenia spełniają wszelkie wymagane kryteria. Razem z wynikiem otrzymasz również zaświadczenie zgodności obliczeń z zasadami GHG Protocol.

• Wynik i metoda obliczeń powinny być przejrzyście zaprezentowane i udokumentowane. Oznacza to, że powinieneś mieć skompletowaną pełną dokumentację z informacjami o każdym kroku obliczenia śladu węglowego (link).

• Niezależnie od tego, czy ślad węglowy obliczałeś sam, czy zleciłeś to ekspertom, warto, żebyś rozumiał najważniejsze pojęcia związane z procesem (link), wiedział, jakie są granice obliczeń, kluczowe założenia, uproszczenia i wykluczenia.

• Jeżeli dane raportujesz już kolejny rok z rzędu, postaraj się zachować spójne podejście, dzięki czemu łatwo wyjaśnisz okoliczności, np. zmiany w strukturze biznesowej.

• Dobrą metodą raportowania śladu węglowego jest opublikowanie wyników w ramach raportów środowiskowych na globalnej platformie CDP (link do artykułu).

Cel komunikowania śladu węglowego wewnątrz firmy

• Informowanie pracowników o śladzie węglowym organizacji może pomóc w zaangażowaniu ich w proces redukcji emisji, np. ograniczanie zużycia energii. Jeżeli zależy ci, by pracownicy działali proaktywnie, muszą rozumieć, w jakim celu mają zawracać sobie tym głowę.
• Angażując cały zespół, można usprawnić proces optymalizacji i zwiększyć efektywność procesów.
• Obliczając (przede wszystkim zaś redukując) ślad węglowy, możesz dać swoim pracownikom poczucie misji i wspólnego celu, a to sprzyja budowaniu relacji i zwiększeniu efektywności zespołu projektowego.
• Zwiększanie poczucia odpowiedzialności, a także budowanie wartości marki wokół tematu śladu węglowego, pogłębia zaufanie wśród potencjalnych świadomych społecznie kandydatów do pracy.

Cel komunikowania śladu węglowego na zewnątrz

• Możesz stać się liderem zmiany klimatycznej. Publiczne zobowiązanie do przygotowania i realizowania planu redukcji emisji pomaga stworzyć poczucie pilności w całym łańcuchu dostaw. Będąc liderem, zyskujesz przewagę konkurencyjną. (link do raportu o konkurencyjności)
• Coraz więcej firm wymaga od swoich dostawców i partnerów biznesowych zaraportowania śladu węglowego (lub po prostu woli współpracować z firmami o ustanowionych celach redukcyjnych). Opublikowany i certyfikowany obliczony ślad węglowy jest wiarygodnym sposobem wykazania działań w tym zakresie.
• Konsumenci coraz częściej zwracają uwagę na kwestie środowiskowe. Publikowanie wyników śladu węglowego to dobry sposób na wzbudzenie zaufania klienta do organizacji.

Przekazując konsumentom wiarygodne informacje, ułatwiasz im również dostęp do wiedzy, której potrzebują, aby zmniejszyć własny wpływ na zmianę klimatu. (UWAGA: Musi to być konkretny wynik, oparty na rzetelnych obliczeniach, w przeciwnym razie można być posądzonym o greenwashing).

• Komunikowanie śladu węglowego może skutkować pozyskaniem nowych funduszy i przyczynić się do rozwoju portfolio produktowego, np. serii produktów o zerowym lub przynajmniej obniżonym śladzie węglowym.

Pamiętaj, że jeżeli zdecydujesz się na komunikowanie wyników śladu węglowego i celach jego redukcji, zobowiązujesz się do konsekwentnego działania w zakresie ograniczania emisji generowanych przez twoje przedsiębiorstwo. Dlatego warto zadbać, by plan redukcji emisji był mierzalny i umiejscowiony w konkretnych ramach czasowych, ale przede wszystkim realny do wdrożenia.

Dowiedz się więcej: Jak redukować emisje

Wybór jednostki funkcjonalnej jest pierwszym krokiem przy obliczaniu śladu węglowego produktu.

Ślad węglowy produktu będzie obliczany według wybranej jednostki funkcjonalnej. Odzwierciedla ona ilość lub sposób, w jaki produkt jest wykorzystywany przez konsumenta końcowego, oraz korzyści z nim związane. Odpowiednie dobranie jednostki funkcjonalnej jest pierwszym i najważniejszym krokiem w analizie śladu węglowego produktu. Na przykład ślad węglowy coca-coli light w szklanej butelce 0,5 l nie będzie równy śladowi coca-coli zero w aluminiowej puszce 0,33 l, ponieważ produkty te będą się różnić pod względem zarówno użytych surowców, jak i procesu produkcji. Dotyczy to i samego napoju, i zastosowanego opakowania.

Pytania pomocnicze przy określaniu jednostki funkcjonalnej to np.:

• Co konsument rozumie jako jednostkę produktu?

• Jaka jednostka produktu jest reprezentatywna?

• Z jakim innym produktem może być porównany analizowany produkt?

Granice i zakres obliczeń

Ślad węglowy firmy dotyczy wszystkich emisji gazów cieplarnianych powstałych bezpośrednio i pośrednio w wyniku działalności tego przedsiębiorstwa. Ślad węglowy produktu dotyczy wszystkich emisji gazów cieplarnianych powstałych bezpośrednio i pośrednio w wyniku produkcji danego dobra w przedsiębiorstwie.

Ważna różnica w obliczaniu śladu przedsiębiorstwa i produktu dotyczy granic systemu. W obliczaniu śladu organizacji dzielimy emisje na Zakresy (scopes) 1, 2 i 3. W wypadku określania granic dla produktu czy usługi operujemy w kategoriach faz życia, czyli od kołyski do grobu bądź od kołyski do bramy.

Granice systemu ustala się w taki sposób, aby wychwycić te emisje gazów cieplarnianych, które wnoszą istotny wkład w bezpośrednie i pośrednie emisje danego produktu podczas jego produkcji, użytkowania i utylizacji.

W wypadku śladu węglowego produktu istnieje możliwość wyboru między następującymi granicami analizy:

• granica od kołyski do grobu (ang. from cradle to grave) – uwzględnia wszystkie etapy od wydobycia surowców aż do utylizacji,
• granica od kołyski do bramy (ang. from cradle to gate) uwzględnia etapy od wydobycia surowców po dostarczenie gotowego produktu do klienta.

Można obliczyć ślad węglowy produktu bez uprzedniego obliczenia śladu węglowego przedsiębiorstwa. Dysponowanie jednak obliczeniami śladu węglowego przedsiębiorstwa (szczególnie danymi dotyczącymi działalności operacyjnej, np. zakupiona ilość paliwa, zużycie energii elektrycznej) jest niezwykle pomocne w obliczaniu śladu dla wytwarzanego produktu.

Wielokrotnie słysząc lub czytając informacje dotyczące śladu węglowego przedsiębiorstw spotykamy się z określeniem „Zakres”. Wyróżniamy trzy rodzaje Zakresów. Z tego materiału dowiesz się, czego dotyczą.

Nawigacja nagrania:

1) 0:24: Zakresy emisji gazów cieplarnianych według GHG Protocol

2) 1:34: Zakres 1

3) 2:12: Jakie dane należy zebrać aby wyliczyć Zakres 1

4) 4:15: Zakres 2

5) 4:37: Jakie dane należy zebrać aby wyliczyć Zakres 2

Kalkulacja śladu węglowego firmy nie oznacza jedynie emisji dwutlenku węgla. W tym materiale odpowiemy na pytanie, jakie wyróżniamy gazy cieplarniane i jak sprowadzić je do wspólnego mianownika.

Nawigacja nagrania:

1) 0:38: Ślad węglowy – definicja

2) 1:32: Gazy cieplarniane

3) 2:42: Co to jest ekwiwalent dwutlenku węgla

4) 3:09: Co to jest ekwiwalent dwutlenku węgla?

5) 4:33: Jak się liczy ślad węglowy?

6) 6:22: Standardy liczenia emisji

7) 6:28: Ślad węglowy przedsiębiorstwa – standardy i normy

Wskaźnik emisji mówi o tym, ile emisji wygenerowało wytworzenie jednostki funkcyjnej danego źródła, np. 1 kg CO₂e na 1 kg produktu. Odpowiedni wybór wskaźnika emisji jest kluczowy do przeprowadzenia obliczeń śladu węglowego.

Główne zasady, które powinny spełniać wskaźniki emisji:

• Powinny opierać się na zasadach obliczania śladu węglowego (zasada ogólna).
• Powinny być reprezentatywne i dopasowane do specyficznych cech podmiotu obliczającego ślad węglowy.
• Powinny być aktualne (jak najbliżej roku bilansowego śladu węglowego).​
• Powinny być odpowiednie do lokalizacji geograficznej podmiotu obliczającego ślad węglowy, np. dla polskiego przedsiębiorstwa operującego w Polsce, wskaźniki emisji z Polski, jeśli dostępne.​
• Powinny dobrze odzwierciedlać obecny stan technologiczny.​

Istnieją gotowe bazy danych wskaźników emisji, oto kilka przykładów:

• 2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories
• IPCC Emission factor database (EFDB) ​
• Krajowe raporty inwentaryzacyjne (NIR)
• Wielka Brytania: Department for Environment, Food and Rural Affairs (DEFRA)
• Płatne bazy danych – np. ecoinvent

Wskaźnik emisji kupionej energii elektrycznej na podstawie faktury od dostawcy:

• Residual mix (państwa członkowskie Unii Europejskiej) na podstawie obliczeń Association of Issuing Bodies
• Inne przykłady na stronie GHG Protocol

Istnieją standardy wspierające firmy w obliczaniu śladu węglowego własnych przedsiębiorstw. Określają one główne zasady oraz schemat postępowania. Powszechnie na całym świecie stosowana jest seria GHG Protocol:

• GHG Protocol. A Corporate and Reporting Standard, revised edition, March 2004, World Resources Institute and World Business Council for Sustainable Development.​
• GHG Protocol. Scope 2 Calculation Guidance. An amendment to the GHG Protocol Corporate Standard, 2015, World Resources Institute.​
• GHG Protocol. Corporate Value Chain (Scope 3) Accounting and Reporting Standard, September 2011, World Resources Institute and World Business Council for Sustainable Development.

Obok GHG Protocol istnieją również normy ISO, które są spójne z metodyką przedstawioną w GHG:

• Norma ISO 14064 Greenhouse gases

– Part 1 (2018): Specification with guidance at the organization level for quantification and reporting of greenhouse gas emissions and removals.

– Part 2 (2019): Specification with guidance at the project level for quantification, monitoring and reporting of greenhouse gas emission reductions or removal enhancements

Pięć zasad GHG Protocol 

Wszystkie standardy GHG Protocol mają pięć wspólnych zasad:

1. Relevance (znaczenie, istotność): emisje gazów cieplarnianych, zastosowane dane i metodologia muszą odpowiadać celowi badania.
2. Completeness (kompletność): wszystkie istotne źródła gazów cieplarnianych muszą być wzięte pod uwagę.
3. Consistency (spójność i porównywalność): wyniki muszą być spójne, np. żeby zapewnić ich porównywalność przez lata.
4. Transparency (przejrzystość): gromadzenie, zestawianie i obliczanie danych należy przeprowadzać w przejrzysty sposób. Dane oraz metody ich uzyskiwania i wykorzystywania muszą być również przejrzyście udokumentowane.
5. Accuracy (dokładność): należy dopilnować, żeby dane były dokładne, tj. by nie były systematycznie ani celowo niedokładne. Jest wymagana staranność w celu dążenia do uzyskania najwyższego osiągalnego stopnia dokładności. Niewiadome muszą być utrzymane na jak najniższym poziomie, o ile to możliwe.

ETAP 1: OKREŚLENIE CELU, ZAKRESU I GRANIC ANALIZY

Cel i zakres określają, jak głęboko ma być prowadzona analiza. Na tym etapie należy zdecydować, które źródła emisji będą brane pod uwagę, np. obliczenie śladu węglowego przedsiębiorstwa za 2021 rok w ZAKRESIE 1 i ZAKRESIE 2.

Podstawową jednostką funkcyjną stosowaną przy obliczaniu emisyjności przedsiębiorstwa jest ekwiwalent dwutlenku węgla w ujęciu rocznym: kgCO₂e/rok. Dodatkowo, aby możliwe było porównanie wyników, warto zaprezentować je w przeliczeniu na 1 m kw. lub na jednostkę wymiaru pracy (np. 1 etat).

ETAP 2. MAPOWANIE PROCESÓW I ŹRÓDEŁ EMISJI

Konieczne jest zidentyfikowanie wszystkich źródeł dla każdego z procesów w raportowanych przez firmę zakresach. Do tego zadania potrzebne jest stworzenie mapy procesów. Tylko dzięki temu można mieć pewność, że żadne istotne źródło emisji nie zostało pominięte, a obliczenia będą zgodne z przyjętym standardem GHG Protocol.

ETAP 3. STWORZENIE KONCEPCJI I ZBIERANIE DANYCH

Na tym etapie należy określić, jakich informacji będziesz potrzebować do obliczenia śladu węglowego twojej firmy. W każdym projekcie występuje kilka rodzajów danych:

• dane dotyczące działalności przedsiębiorstwa (np. zużycie energii, ilość spalanego paliwa, informacje o wyciekach chłodniczych, dane dostawców energii),

• wskaźniki emisji (jest to średni poziom emisji danego źródła w odniesieniu do jednostki funkcyjnej, np. emisja 1 kg CO₂e w przeliczeniu na 1 m kw. powierzchni lub 1 kg CO₂e w przeliczeniu na 1 kg surowca),

• parametry pomocnicze (np. informacje niezbędne do przeliczenia jednostek, właściwości fizyczne stosowanych produktów i surowców).

Zebranie kompletu danych to zadanie, za które odpowiadają osoby pracujące w firmie raportującej. Jest to najskuteczniejsza praktyka, ponieważ tylko ktoś znający firmę od środka jest najlepiej zorientowany w procesach zachodzących w przedsiębiorstwie, rozumie specyfikę firmy i może dotrzeć do osób, które dysponują potrzebnymi informacjami.

Jest to etap najbardziej czasochłonny. Wymaga interakcji z wieloma interesariuszami jednocześnie. Jednak z doświadczenia wiemy, że właściwe skompletowanie i skatalogowanie danych sprawi, że etap obliczeń będzie o wiele łatwiejszy. Dodatkowo raz zdobyta wiedza przydaje się również w kolejnych latach raportowania.

ETAP 4. OBLICZENIE ŚLADU WĘGLOWEGO

W kalkulatorze śladu węglowego dla małych i średnich przedsiębiorstw oferujemy policzenie emisji twojej firmy w ZAKRESIE 1 i ZAKRESIE 2. Z kolei emisje z ZAKRESU 3 możemy dla ciebie policzyć w ciągu 4–8 tygodni. W kolejnych raportowanych latach ten etap trwa już zdecydowanie krócej, ponieważ szablon obliczeń masz gotowy, wymaga on jedynie wypełnienia nowymi danymi i ewentualnego uzupełnienia obliczeń dla nowych źródeł emisji.

Carbon offset to działania mające na celu zrekompensowanie wyemitowania gazów cieplarnianych do atmosfery w wyniku działalności człowieka. Jest to trzeci krok na drodze firmy do osiągnięcia neutralności emisyjnej:

KROK 1

Obliczenie śladu węglowego, w tym zarówno bezpośrednich, jak i pośrednich emisji w całym łańcuchu wartości, na podstawie uznanych standardów, np. Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol).

KROK 2

Stworzenie i wdrożenie planu redukcji oraz unikanie emisji zarówno w ramach własnych możliwości (ZAKRES 1 i ZAKRES 2), jak i w całym łańcuchu wartości.

KROK 3

Kompensowanie i (lub) neutralizowanie resztkowych (niemożliwych do uniknięcia) emisji przez inwestowanie w sprawdzone standardy kompensacji emisji na rynku dobrowolnym, np. Gold Standard.

Kompensowanie wszystkich generowanych emisji bez ich wcześniejszej redukcji jest nie tylko nieekologiczne, ale także nieopłacalne z finansowego punktu widzenia. Dlatego przyjmuje się zasadę, że offsetować należy tylko te emisje, których zredukować nie możemy, ponieważ pochodzą z procesów niezbędnych do działania naszego przedsiębiorstwa.

Najczęściej spotykaną formą offsetu emisji jest zakup tzw. carbon credits, czyli certyfikatów potwierdzających redukcję gazów cieplarnianych przez zainwestowanie w projekt środowiskowy

RODZAJE PROJEKTÓW

Wyróżniamy dwa rodzaje projektów offsetowych:

1. Avoidance offsets: Działania, w których unika się emisji gazów cieplarnianych lub ogranicza się emisje gazów cieplarnianych, np. budowa farmy wiatrowej.
2. Carbon removal offsets: Działania, w ramach których emisje gazów cieplarnianych są usuwane z atmosfery i trwale magazynowanie, np. sadzenie drzew lub ochrona bioróżnorodności.

DOBRE PRAKTYKI PRZY ZAKUPIE OFFSETÓW

• Dokonanie analizy projektu, z którego planuje się nabycie kredytów węglowych.
• Wybieranie sprzedawców offsetów, którzy spełniają najbardziej rygorystyczne standardy i są poddawani regularnym, niezależnym audytom przez strony trzecie.
• Upewnienie się, że zakupione offsety są anulowane w oficjalnym rejestrze, aby nie doszło do zakupu tych samych certyfikatów przez inną firmę (zapobieganie podwójnemu przyznawaniu/obliczaniu certyfikatów).
• Zwracanie uwagi na jakość zakupionych certyfikatów, np. duże projekty mogą niekorzystnie wpływać na życie lokalnej społeczności.
• Sprawdzenie wiarygodności firm inwestujących w dany projekt oraz jednostki audytującej projekt.

WIARYGODNE ŹRÓDŁA

Platformy oferujące zweryfikowane i certyfikowane projekty offsetowe, które spełniają omówione wcześniej zasady, to np.:

Gold Standard (https://www.goldstandard.org/about-us/vision-and-mission)

• Założona w 2003 roku przez WWF i inne międzynarodowe organizacje pozarządowe.
• Zapewnia ponad 2 tysiące projektów offsetowych na całym świecie, z najwyższym poziomem integralności środowiskowej.
• Koncentruje się na osiąganiu Celów Zrównoważonego Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych (SDG).
• Platforma rekomendowana przez SBTi Net-Zero Standard.

Verra (https://verra.org/about-verra/who-we-are/)

• Założona w 2007 roku przez liderów ochrony środowiska i biznesu.
• Koordynuje kilka projektów, w tym The Verified Carbon Standard (VCS).
• VCS – największy na świecie dobrowolny program dotyczący emisji gazów cieplarnianych.
• Ponad 1,6 tysiąca zarejestrowanych projektów w ponad 82 krajach, które wygenerowały ponad 450 milionów kredytów węglowych.
• Platforma rekomendowana przez SBTi Net-Zero Standard.

Kryteria jakości offsetów

• dodatkowe
• stałe
• wymierne/mierzalne
• prawdziwe
• zostały poddane niezależnej weryfikacji
• nie są przedmiotem roszczeń innego podmiotu
• nie są związane z istotnymi wpływami środowiskowymi lub społecznymi

Źródło: opracowanie własne na podstawie: The Oxford Principles for Net Zero Aligned Carbon Offsetting (2020) i ICROA New Standards Endorsement.